Een dagje ‘volkstuinen’ in het Zeelse

Tuinieren met een grote T, de T van Transitie

Met kruiwagen en riek wandelde ik enkele zaterdags geleden door de straten van Zele. Aangemoedigd door verschillende uitkijkposten - niets is zo ontspannend én opvallend als een kruiwagenwandeling – ging ik een werkdagje tegemoet. Benieuwd als ik was naar wat de Zeelse volkstuintjes in petto hebben.

Dat het al meteen menens was, zag ik van zodra ik de ingang van de volkstuintjes betrad: met man, vrouw en kruiwagen werd er naarstig om en weer gereden met houtsnippers. De paadjes werden verder afgebakend en opgevuld en het middenplein kreeg stilaan vorm – ik sloot me snel aan in het rijtje van kruiwageniers. Wilgenbomen ondergingen dan weer een fikse kapbeurt.

Dat er niets verloren mag gaan van natuurlijk materiaal werd meteen duidelijk toen Wouter Holbrecht en Steven Withofs, de bezielers van de Zeelse volkstuintjes,  met de wilgentakken een muurtje zouden ‘weven’. Dit muurtje moet zowaar de toekomstige bijenkasten beschermen van het tuinierende volkje en tegelijkertijd plaatst het de richtingaanwijzers van de bijen naar boven waardoor ze in hun vliegroute geen ijverige tuinier irriteren – een wisselwerking tussen mens en dier. Wat wil je nog meer? Rondom het veld en vlakbij de bijenkasten zullen bloemenweiden de diertjes voorzien van het nodige nectar en zullen ze het terrein nog kleurrijker maken. Ook de stam van een oude spar wordt als het ware gerecycleerd: ondertussen ligt er bij de ingang van de volkstuintjes een splinternieuw fietsrek.

Verschillende redenen om een volkstuintje te starten, borrelen op tijdens een snelle rondvraag – ik wou de tuiniers uiteraard niet te lang van hun werk afhouden. De ene woont op een appartementje, de andere kreeg het cadeau van zijn vriendin en vooral dat sociaal en leerrijk contact met de ‘tuinierburen’ bleek een doorslaggevende factor te zijn. De ene is al wat fanatieker in het hele transitiegebeuren dan de andere.

Maar wat is dat nu eigenlijk ‘transitie’ en wat wordt er juist bedoelt met ‘volkstuintjes’? Ik zou hier een heel filosofische en ingewikkelde beschrijving kunnen geven, maar dat druist dan alweer helemaal in tegen de achterliggende doelstelling: het volk zelf de kans geven om verandering te brengen. Een lokale gemeenschap, in dit geval Zele, bereidt zich voor op een toekomst met minder of zelfs zonder olie. Daarbij wordt de klimaatproblematiek – of beter: klimaatuitdaging, het woord dat Rob Hopkins, ‘de transitieman’, gebruikt – niet uit de weg gegaan, integendeel, het wordt zelfs met beide pollekes vastgegrepen.

In de volkstuintjes staat centraal dat je, je eigen voedsel kweekt zonder gebruik van giftige stoffen – je weet wel, de pesticiden en kunstmestkorrels die op deze wereld nog iets te vlijtig in het rond gestrooid worden. Niet iedereen heeft uiteraard even groene vingers en daarom is het dan weer een handigheid dat je naaste buur je die ene goeie tip kan geven. Of dat je gewoon lekker samen in de tuin werkt met vrienden om je heen.

Je voelt wel dat er in Zele een veranderingswind hangt. Hoe je het ook draait of keert: elke kleine overwinning is een stap in de goeie richting. Een stap naar het sparen van onze planeet. Wouter gelooft in de kracht van het volk. “Als we de milieu-uitdaging willen aanpakken, zullen we het zelf moeten doen. De volkstuintjes combineren volgens mij perfect de doelstellingen van transitie: je zorgt voor je eigen, gezonde voedsel, je gebruikt geen of weinig energie, je onthaast jezelf en ook het amusement en sociaal contact zijn twee niet te onderschatten pijlers.” Dat er gevierd moet worden bij elke kleine ‘overwinning’ is daarenboven een stokpaardje van de kerngroep van Transitie in Zele.

En zo’n dagje mee ‘volkstuinen’ heeft zijn effect niet gemist. Ondertussen staat mijn eigen stukje tuin te springen om bewerkt te worden. Laat die groene kriebel maar los!

A day of work in the allotment gardens in Zele 

With a wheelbarrow and a pitchfork, I was walking through the streets of Zele some Saturdays ago. Encouraged by many observation posts - nothing is so relaxing and striking as a wheelbarrow walk - I was going to work for a day. Curious about the allotment gardens in Zele. 

And it was serious! When I was approaching the entrance I saw that men, women and wheelbarrows were walking around to spread some woodchips. The paths were defined and filled, and the middle area was formed - I joined the ranks of the 'wheelbarrow drivers'. Some willow trees were shortened. 

 

The idea that natural material may not be lost, was immediately clear when Wouter Holbrecht and Steven Withofs, the driving forces behind the allotment gardens in Zele, were weaving a wall of willow branches. This wall will protect the beehives from the gardeners and they will make sure that te bees fly high up, so they won't irritate any hardworking gardener. Around the field and close to the beehives, some flower meadows will provide the bees with enough nectar and they will make the field more and more colorful. They also recycled the trunk of an old fir: now they have a beautiful bicycle rack at the entrance. 

The gardeners I met have got different reasons to start their own allotment garden: the one lives in an appartment, the other received it as a present from his girlfriend, but most of them find the social and instructive contact with neighbours the most important factor - the one being more fanatic than the other in the Transition movement. 

 

But what is transition and what do we mean by allotment gardens? I can give you a philosophical and difficult description, but then it goes against the underlying objective: to give a chance to the people to bring changes. A local community, such as Zele, is preparing for a future with less or even without oil. Do not avoid the climate problem - or better: the climate challenge, the word that Rob Hopkins, thé transition man is using - but grab the opportunity to change it. 

The central aspect of the allotment gardens is that you are growing your own food without any use of toxic substances. Not everyone is blessed with 'green fingers' so having a neighbour who can give you some advice really comes in handy - in case he has not already finished cultivating. You can also make it more fun if you invite your friends to help you.

You can feel that Zele is gradually changing. No matter how you look at it: every small victory, is a step in the right direction. it's a step closer to save our planet. Wouter believes in the power of the allotment gardens: "If we want to tackle the environment challenge, then we must do it ourselves. The allotment initiative perfectly combines the objectives of transition: you grow your own healthy food, you use as little energy as possible and at the same time you recharge yourself. Without any doubt are amusement and social contact also two of the most important aspects." Celebrate every step in the right direction is the message! 

And working a day in the allotment gardens of Zele has yielded: meanwhile I am the proud owner of my own little garden. So I would say to everyone: get your hands dirty ...